مهارت ارتباط بین فردی مؤثر
بشر موجودی اجتماعی است یکی از رسالتهای مهم انسان در جهان خاکی، ایجاد، گسترش، تداوم بخشیدن و عمق بخشیدن به روابط بین فردی است. روابط بین فردی مهم ترین مولفه ی زندگی ما از بدو تولد تا هنگام مرگ هستند. بزرگترین تنبیه برای انسان، تنها ماندن ( مثلاً زندان انفرادی) است.
هیچ یک از توانمندی های بالقوه ی انسان رشد نمی کند مگر در بستر روابط بین فردی. انسان یاد نمی گیرد، خلق نمی کند، نمی سازد و بالاخره زنده نمی ماند مگر در بطن روابط اجتماعی اش. هیچ انسانی از بدو تولد و بدون آموختن، نمی تواند روابط بین فردی موثر برقرار کند. این آموختن مادام العمر است و تا زمانی که انسان زنده است، ادامه دارد. تداوم حیات و اجتماع منوط به افزایش کیفیت روابط بین فردی است. هنگامی که ارتباطی را بر قرار می کنیم ، دو خواسته اصلی داریم: 1 ) تولید احساسات مثبت ) رسیدن به هدف
ارتباط زمانی موثر است که هر دو طرف به خواسته های خود برسند. شاید روابط بین فردی تنها تعاملی است که می توان در آن دو برنده داشت.
اهمیت روابط بین فردی موثر
پژوهشهای روان شناختی در مورد اهمیت روابط بین فردی موثر به نتایج زیر رسیده اند.
روابط بین فردی موثر:
اثر مستقیم روی سلامت روانی دارد.
بهره وری شغلی و موفقیت را افزایش می دهد.
تندرستی و سلامت جسمی به همراه می آورد.
باعث مقابله سازنده با استرس می گردد.
به رشد شخصی و هویت یابی افراد کمک میکند.
کیفیت زندگی را افزایش می دهد.
خود شکوفایی به همراه دارد.
این مهارت همانند تمامی مهارت های دیگر با تمرین و تکرار کسب می شود.
شادی، خوشبختی، عزت نفس و توانایی ما برای شکوفا شدن تا حدود زیادی تحت تاثیر روابط ما هستند.
چهار حوزه مهارت برقراری روابط بین فردی موثر:
برای برقراری روابط بین فردی موثر چهار حوزه مهارتی را باید فرا گرفت.
1) برقراری اعتماد در روابط بین فردی
اولین حوزه مهارتی، اعتماد متقابل است.برای برقراری اعتماد در روابط بین فردی باید به مولفه های زیر توجه کرد:
نسبت به فرد مقابل متعهدانه رفتار کردن
نشان دادن گرمی و پذیرش نسبت به فرد دیگر
اجتناب از برخورد قضاوتی نسبت به فرد دیگر
قابل اعتماد بودن
صادق بودن
2) برقراری ارتباط روشن و عاری از ابهام
یک نکته که باید در روابط بیین فردی به آن توجه کرد، نوع استفاده از ضمایر در جمله بندی پیام است. وقتی که فردی با جملاتی صحبت می کند که با« تو» شروع می شوند، فرد مقابل را درشرایطی قرار می دهد که احساس کند باید از خود دفاع کند. اما وقتی جملات فرد با
« من » شروع می شوند،وی از احساسات و افکار خودش صحبت می کند و فرد مقابل ضرورتی برای دفاع از خود احساس نمی کند.
3) پذیرش و حمایت یکدیگر
از مهم ترین تفاوتهای فردی که روی رابطه ما با دیگران اثر می گذارد، تفاوت در نقطه نظرها و دیدگاه ها است. هر فردی احساسات، دیدگاه ها و رفتارهای مخصوص به خودش را دارد. به همین دلیل امکان ندارد که دو نفر در همه چیز هم عقیده و هم فکر باشند. مهم این است که فرد یاد بگیرد داشتن اختلاف نظرکاملاً طبیعی است و این مهارت را کسب کند که دیدگاه خود را تنها دیدگاه، یا بهترین و مناسب ترین دیدگاه نداند و توانایی دیدن موضوع از زاویه دید دیگران را نیز داشته باشد. آن وقت است که ارتباط بین فردی موثر تر و سالم تری برقرار می شود.
اختلاف نظر حتی می تواند مفید باشد مثلاً:
اختلاف نظر تغییر کردن را تشویق می کند.
اختلافات، زندگی را جالب تر می کند.
زمانی که اختلاف نظر بین تصمیم گیرندگان وجود دارد، تصمیم های مناسب تر و بهتری گرفته می شود.
اختلاف نظر می تواند روابط را غنی تر و عمیق تر نماید. در یک اختلاف فرد یاد می گیرد که دیدگاه دیگری را نیز به حساب آورده و به آن احترام بگذارد.
4) حل تعارض ها و مشکلات موجود در روابط بین فردی به شیوه ای سازنده:
افراد مختلف برای حل اختلاف راهبرد های مختلفی دارند. راهبرد های حل اختلاف در کودکی آموخته می شوند و بسیاری مواقع هنگامی که اختلافی پیش می آید، اتو ماتیک بکار می افتند و در واقع انسان ها اطلاع چندانی در مورد راهبردهای حل اختلاف خود ندارند.
وقتی اختلافی پیش می آید، آدم ها دو موضوع و مسئله اصلی را مد نظر قرار می دهند:
رسیدن به اهداف شخصی
حفظ ارتباط خوب با سایر افراد
بسیاری از عصبانیت های افراد فقط به این دلیل اتفاق می افتند که وقت صرف نمی کنند که از قبل فکر کرده و راه حلهای دیگری به جای عصبانی شدن پیدا کنند .
سه راه حلی که در اینجا آمده است ،راه حلهایی هستند که به جای خشم می توان از آنها استفاده کرد . برای پاسخ بهتر ،اول باید فرد بپذیرد که عصبانی است و ممکن است پرخاشگرانه برخورد کند و سپس پاسخ بهتر بدهد .
سه جایگزین خوب به جای خشمگین شدن عبارتند از :
محدودیت تعیین کردن
منتظر فرد مقابل نشدن برای انجام کارها
قاطع برخورد کردن
